Makaleler
AIDS insan immun yetmezlik virusunun(hıv)sebep oldugu bir hastalıktır HIV insan akyuvarlarına girip bunların içinde çogalarak vucudun koruma(immun sistemini) bozar,zayıflatır.Bulaşması cinsel ilişki ve enfekte enjektor gibi metaryellerin ortak kullanımı sonucunda bulaşır.HIV virusu kan,tükrük,semen,vajinal salgı,dışkı,gözyaşı ve idrardan izole edilmiştir.HIV virusunun sağlam deriden geçtiğine dair kanıt yoktur.Ancak endometrium,vajen,serviks,rektum ve penil üretranın geçirgenliği vücuda girmesine izin verir.Sünnetsiz erkekler HIV'e karşı daha duyarlıdır,menstrüasyon kanında da virüs mevcuttur ve bulaşabilir.Enfekte kişi yaşam boyu enfekte kalır.HIV bulaşanların 10 yıl içinde %50 sinden fazlasında AIDS görülür.Cinsel yolla bulaşan hastalıklar ve HIV arasında sıkı ilişki vardır.HIV enfeksiyonu anneden bebeğe geçer,bunların %25-50 sinin doğumdan önce,doğum sırasında veya sonradan HIV enfeksiyonu aldığı görülür.HIV ile enfekte annelerin sütünde de HIV virüsü gösterilmiştir.Servikovajinal salgıda HIV virüsü olduğu için doğum esnasında bebeğe bulaşma vardır.Korunmada:AIDS hastalığını kontrol etmenin tek yolu HIV enfeksiyonundan korunmadır.Daha güvenli seks alışkanlıklarını özendirici halk eğitimi ve diğer cinsel yolla bulaşan hastalıkların kontrolünün öğretilmesi olmalıdır.Eğitim herkese yönelik olmalı cinsel olgunluğa yaklaşan adelösanlara okulda,evde kamu iletişim araçları ile AIDS öğretilmelidir.Cinsel açıdan aktif olan erişkinler bilgilendirilmeli AIDS sağlık eğitim programları yapılmalıdır.
HIV enfeksiyonunu alma riskini azaltmak için çok güvenli seks önerileri herkese öğretilmelidir.Bu güvenli emniyetli uygulama AIDS enfeksiyonundan korunmada baş rol oynar.Bunlar;a-Enfekte kişilerle cinsel ilişkiden kaçınmak b-HIV enfeksiyonu ile sonuçlanabilecek cinsel davranışlardan kaçınmak c-Tek eşli ilişkiyi sürdürmek,cinsel eş sayısı arttıkça HIV kapma olanağı artar.Hayat kadınları ile ilişkide bulunmak HIV riskini artırır d-Şüpheli ilişkilerde mutlaka kondom kullanılmalı e-Enjektör iğneleri ve diğer kesici-delici aletler ortaklaşa kullanılmamalıdır.Dövme ve sünnet aletlerinin uygun sterilizasyonu yapılmalıdır f-Gebelik öncesi gebe kalmak isteyen kadınların elisa testi ile HIV taraması yapılmalıdır g-Sfiliz,şankroid,kondilom(HPV) gibi cinsel yolla bulaşan hastalıkların kontrolü yapılmalıdır. Servikal İntra Epitelial Neoplazi(CIN) oluşumunda prekanseröz insan papillon virüsü(HPV),herpes simplex(HSV) virüsü ve diğer seksüel temas ile geçen hastalıklarla ilişkili olduğu öne sürülmektedir.Etyolojide seksüel temasla geçen hastalıklar olduğu için cinsel yolla bulaşan hastalıklar grubunda müteala edilir.CIN gelişme riski yüksek kadınlar 1- 20 yaşından önce cinsel ilişkiye başlayanlar 2- 35 yaşından önce 3 veya daha fazla kişi ile ilişkide bulunanlar 3- 3 ten fazla seksüel eşi olmuş biri ile ilişkide bulunanlar.Servikal kondiloması veya CIN'i olan kadınların eşlerinin %50 den fazlasında kondilom saptanmıştır.Belirtilerinde bazen anormal vajinal kanama veya leke şeklinde kanama olmakla birlikte CIN belirtilememektedir.Teşhisinde endoservikal sürüntü veya kazıntıdan alınan PAP smear ile teşhis edilir.Tedavide displazinin derecesine göre cerrahi eksizyon,koterizasyon,kriyoterapi ve karbondioksit lazer tedavisi uygulanır.HPV virüsünün neden olduğu lezyonların tedavisinde kriyoterapi daha başarılıdır.CIN invazif karsinoma metasdas ve ölüme neden olabilir.Tedavi sonucunda bazen servikal yetmezlik,servikal darlık,infertilite görülebilir.Korunmada mutlak surette kondom kullanılmalı,kondom servikal epiteli korur.Bu hastalığa yakalananların eşleride tedavi olmalıdır,kondilomları varsa tedavi ettirmeleri gerekir ve cinsel yönden aktif kadınlar her yıl mutlak surette PAP smear yaptırmalıdırlar.
Genital Sigiller(Kondiloma Akuminatum) Karnıbahar sığilide denen bu hastalığın etkeni insan papillom virusudur(HPV). Cinsel temasla bulaşan bir virus türüdür.Cinsel aktiviteye erken başlayanlar,çok sayıda cinsel eşi olanlar,düzensiz kontraseptif kullananlar verastgele cinsel ilişkide bulunanlarda kondilom görulme olasılığı fazladır.Anus,vulvavaginal bölge,penis,üretra veya perinede tek veya çok sayıda yumuşak papillar,sapsız,ağrısız keratinize oluşumlar görülür. Kondilomu olan kadınların eşlerinde%60-90 nında peniste kondulamatoz lezyonlar görülebilir.Tanıda PAP smear ve klinik belirtilerin görülmesi ile teşhis edilir.Sifilizde görulen Kondiloma Lata;dan ayırtetmede sifilize özgü serolojik testlerle ayırt edilir. Neoplazi açısından atipik lezyonlardan biopsi yapılır sonra tedaviye başlanır. Kondilomlar kadınlarda cervikal kanser zeminini oluştururlar.Siğiller tedavi edilmezse gebelik süresinde büyüyerek doğum kanalını tıkar ve sezeryan yapılmasına neden olur. Bebeklerde larengial siğiller pulmoner tıkanmaya neden olur. Lezyonlar tamamen iyileşinceye kadar hasta doktor kontrolunde olmalıdır.Eşlerinde muayene ve tedavileri yapılmalıdır.Tedavi süresince cinsel ilişki yasaklanmalı veya kondom kullamalılardır. Hastalıgın aşısı vardır. Kız çocukları adolesandan önce aşılanmalı 29-35 yaşınakadarda aşı yapılabilir. aşı 3 doz olarak yapılır.
Gonore: Etkeni gram neğatif bir diplokok olan neisseria gonoredir. Gonore gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde en fazla görülen ve cinsel yolla bulaşan bir hastalıktır. Gelişmiş ülkelerde bu orğanizmanın prevelansı yüksektir. Bazı gelişmekte olan ülkelerde ise hyperendemiktir.Orta Afrıkada prevelansı %20 dir. Afrikada gonokoksik oftalmia neonatorum insidansı %2 -4 arasında oldugu tahmin edilmektedir. Belirtiler olarak erkeklerde yanmalı idrar(dizüri),sık idrara çıkma, purülan üretral akıntı. Kadınlarda anormal vagınal akıntı,ağrılı idrar yapma,adet düzensizliği görülür. Bazende aseptomatik kalır.Kadınlarda cervikal materyelden,Erkeklerde pürülan akıntıdan yapılan smear;in mikroskopik incelemesinde gram neğatif diplokokların görülmesi veya enzim ümminassey yontemleri kullanılarak teşhis edilir.Antigonakokal floresan antikor testi (FA) kullanılır. Tedavi edilmeyen gonereli kadın hastaların%40 ında pelvik enfeksiyon gelişir ve infertilite,pelvik abse oluşabilir. Erkeklerde epididimit, sterilite, üretral darlık riski ortaya çıkar. Yeni doganlarda oftalmia neonotorum,rinit, pnomoni veya anorektal infeksionlar gelişebilir. Gonoresi olan hastalar mutlaka tedavi edilmeli eşleride muayene edilerek hastalık varsa tedavi edilmelidir . Tam iyileşmeden cinsel ilişkide bulunulmamalı veya kondom kullanmaları gerekir.