Makaleler
Doğum kontrol haplarının faydalarının olduğu kadar yan etkileri(zararları)da çoktur. Bunlar sırayla;
- Adet görememe veya adetlerin çok azalması:Hap kullanan kadınlarda endometrium yenilenmesi normal siklusa göre daha az olur,hap kullanmaya başlayacak kadınlara bu izah edilmelidir.
- Adetler arasında lekelenme veya ara kanama haptaki düşük östrojen düzeyine bağlı olabilir,bunun zararlı olmadığı hastaya izah edilmelidir.
- Bulantı: Yeni doğum kontrol hapı kullanmaya başlayanlarda veya her siklusun başında o.k.başlandığında görülür. Haplar gece alınırsa bulantı kontrol edilebilir.
- Memelerde dolgunluk ve duyarlılık hissi: Oral kontraseptiflerin içindeki östrojen dozuyla ilgilidir.Düşük doz östrojenli o.k.kullananlarda daha az görülür.
- Depresyon ve ruhsal değişiklikler: Bazı kadınlar hap kullanırken ruhsal durumlarında değişiklik olabilir,bazı kadınlarda da kimyasal etki ile B6 vitamini yetmezliği görülebilir. Premenstrüeal huzursuzluk ve depresyon düşük doz oral kontraseptiflerle(o.k.)azaltılabilir.
- Vücut ağırlığında değişiklikler: Bazı o.k. kullanan kadınlarda kilo artışı veya düşüşü görülmekle birlikte hapla ilişkili değildir.
- Kloazma ve diğer deri belirtileri: O.k. kullanan kadınlar uzun süre güneşte kalırlarsa bu değişiklikler görülebilir,bunun yanı sıra telanjektazi,eritem,egzema,saç dökülmesi(alopesi),nadirende olsa vücut ve yüzde kıllanma görülebilir.
- O.k. ve cinsel ilişki: Gebelik korkusu ortadan kalktığı için cinsel ilişki daha rahat olmakla birlikte bazı kadınlarda da cinsel ilişki isteğinde azalma görülebilir.
- O.k.lerin emzirmede yan etkileri: Haplar anne sütü miktarını ve protein kapsamını azaltırlar ayrıca az miktarda da olsa anne sütüne geçer,emzirme döneminde anneler kombine o.k. kullanmamalıdırlar.Eğer kullanmaları gerekiyorsa süt salgısı düzenli hale gelinceye kadar beklemeliler ve progestin içerikli o.k.kullanmalıdırlar.
- Üriner sistem ve diğer enfeksiyonlara etkisi:Üriner sistem enfeksiyonlarına etkisi ispatlanamamıştır.Yalnız bronşit,viral enfeksiyonlar,servikal ektropiyon,vajinal akıntı gibi hastalıklarda artış olabilir.Haplar gammaglobilin düzeyini düşürürler.
- Başağrısı: Bazı kadınlarda o.k. kullanırken başağrısı veya migren tarzı tek taraflı başağrıları görülebilir.Kol ve bacaklarda kuvvet azlığı ortaya çıkabilir.
- Göz problemleri: O.k. kullanan bazı kadınlarda görme kaybı veya görmede bulanıklık başağrısı ile birlikte görülebilir.Haplar nadiren optik sinir enflamasyonu yaparak gözlerde ağrı,şişme,görme kaybı,çift görme oluşturabilir.O.k.ye bağlı sıvı tutulması sonucu kornea ödemi oluşur.Kontakt lens kullananlarda gözlerde rahatsızlık görülebilir.Bu sorunlar düşük doz o.k. kullanılarak giderilebilir.O.k.ler glokoma neden olmazlar.
- Safra kesesi hastalıkları: O.k.ler direkt safra kesesi hastalığı yapmazlar fakat safra kesesi hastalığı olanlarda problemi hızlandırarak hastalığın erken ortaya çıkmasına neden olabilirler.
- Dolaşım sistemi hastalıkları: O.k.lerin en önemli komplikasyonları dolaşım sistemi hastalıklarıdır.Bu hastalıklarda risk 35 yaşından büyük olanlarda ve sigara içenlerde daha yüksektir.Sigara içmeyenlerde ve 35 yaşından küçüklerde komplikasyon riski son derece düşüktür.Kesin olarak o.k. kullanmaması gereken kadınlar,sigara içenler,35 yaşından büyük olanlar,hipertansiyonu olanlar,diyabet veya geçirilmiş kardiyovasküler hastalığı olanlar,ailelerinde diyabet ve 50 yaşından sonra kalp krizi görülenler kesinlikle doğum kontrol hapı kullanmamalıdırlar.
- O.k.lerin kanser ve iyi huylu tümörlere etkileri:Hap kullanımı ile kanser veya iyi huylu tümörler arasındaki ilişki tümör oluşumunun başlangıcı ile ortaya çıkışı arasında 10-15 yıl gibi uzun bir sürece bağlı olduğu için kesin bir ilişki kurulamamıştır ancak hepatit adenomları olanlarda adenomun seyrini hızlandırdığı için kapsül yırtılması nedeni ile ilişki vardır.Yüksek doz progesteron içeren haplarla meme kanserinde risk artmaktadır.Bu risk çok erken yaşta veya ilk doğumdan önce o.k. kullananlarda daha çok artmaktadır.O.k.ler endometrium ve over(yumurtalık) kanseri riskini %0,5 oranında azalttığı düşünülmektedir.Haplar aynı zamanda benign meme hastalıkları ve uterus myomlarına karşı koruyucu etkileri var olduğu düşünülmektedir.